نوشته‌هایی با طعم انقلاب اسلامی

این مطلب برای «روزنامه افکار»نگاشته شده است





حسن روحانی دوره دوم ریاست جمهوری خود کارش را با خلف وعده آغاز کرده است. او قول داده بود که سن کابینه را پنج سال کاهش دهد و زنان را نیز به کابینه راه دهد اما بعد معرفی اعضای جدیدکابینه، میانگین سنی یک سال از دولت گذشته پیرتر شد و زنان را هم ترجیح داد که نباشند تا رکورد پیرترین کابینه بعد از انقلاب باز هم به او برسد.

البته انتظار می رفت که تغییر قابل توجهی در کابینه رخ ندهند و این امر بیش از آنکه نشات گرفته از روحیه محافظه کارانه روحانی باشد ناشی از حلقه بسته مدیریتی است که از دهه هفتاد و دوران ریاست جمهوری مرحوم هاشمی شکل گرفته است. این حلقه بسته مدیریتی آنقدر نامطلوب بود که بعدها اصلاح طلبان یکی از دلایل گذار و تقابل جدی خود  از هاشمی را همان معرفی کردند.

روحانی در انتخابات بسیار آوانگارد بود. موضوعات بسیاری را به چالش کشید و صد البته وعده های زیادی هم داد. انتظار حامیان روحانی در حوزه سیاسی این بود که کابینه آیینه ای از همان حرف ها باشد. اما امروز آن صحبت های پر شور روحانی فقط حرف ماند تا یکی از محافظه‌کارترین کابینه های بعد از انقلاب را با هم ببینیم

اما در پس این کابینه پیر و البته محافظه کار چی چیزی می تواند باشد؟

قطعاً می توان برای این موضوع تحلیل های متعددی ارائه کرد، اما کارشناسان سیاسی در همان کوران مناظرات می دانستند که دور دوم هر دولتی زمان ریسک های بزرگ نیست و هیچ رییس جمهوری سعی نخواهد کرد بیش از ساختارهای قانونی کشور باشد. روحانی نیز این را به خوبی میدانست که برای بازیگری بهتر در آینده سیاسی کشور نیازمند رای بیشتر است. 23 میلیون رای همان وزنه قابل تاملی است که وی را می تواند در دریای متلاطم سیاست ایران نگه دارد. عرصه ای که هنوز بسیار پر هیجان است و در همین هیجانات تمامی رییس جمهورهای سابق با نگاه طعنه آمیز مواجه هستند و محبوب سیستم سیاسی کشور نیستند. قوه قضائیه با بدبینی آنها را می نگرد و عمر سیاسی آنها در ساختارهای قانونی پایان یافته است

روحانی اینها را دیده است و میداند که قدرت او هیچگاه بیشتر از ساختارها قانونی کشور نیست. این نکته نیز کاملا هویداست که بر خلاف احمدی نژاد و خاتمی که هر دوی آنها به دلیل داشتن گفتمان مستقل سیاسی توانسته اند جریان اجتماعی حامی خود ایجاد کنند هرگز نتوانسته است در این راه قدم بردارد. او خواسته و یا ناخواسته یک تکنوکرات بافی مانده است.

حسن روحانی دوست دارد رفتار سیاسی به مانند هاشمی رفسجانی (شاید همان کسی که دهه شصت به او مشق سیاست کرد) داشته باشد. بزرگ بماند و بیش از آن که جریان ایجاد کند آن را خط دهد. از این تمایل «فاطمه هاشمی رفسنجانی» نیز در گفتگو با «روزنامه فرهیختگان» پرده برداشت. او معتقد است که روحانی نخواهد توانست به اندازه هاشمی قد بکشد و می گوید:« آقای روحانی نمی‌تواند جا پای آقای هاشمی بگذارد، چون اصلا نه تفکر آقای هاشمی را دارد و نه شجاعت ایشان را دارد» [1]

 «امیر محبیان» هم بر همین اعتقاد است که روحانی میل دارد که شبیه هاشمی باشد. و اشاره می کند که سعی خواهد کرد دچار سرنوشت روسای جمهور قبلی نشود.

 او در گفتگویی که با «خبرگزاری دانشجو» داشت عنوان کرده است که: خانواده آیت الله هاشمی انتقاداتی جدی به روحانی دارند. آن‌ها انتظار دارند که روحانی تا أبد زیر سایه هاشمی بماند؛ این منطقی نیست؛ قطعا روحانی هاشمی را تحسین می‌کرد ولی قصد ندارد همیشه زیر سایه هاشمی بماند ضمن آن که قصد هم ندارد از روی سرمشق روسای جمهور قبل که به حاشیه رانده شدن از سیاست است؛ رونویسی کند. او می‌خواهد جانشین هاشمی باشد نه مدیون دایم العمر [2]

از این رو تعیین این کابینه محافظه کار بیش از آنکه نشئات گرفته از محدودیت ها باشد، توجیهی که اسحاق جهانگیری در توییتر به آن اشاره کرد؛ می تواند تلاشی باشد برای تداوم حضور حسن روحانی در ارکان سیاسی کشور. روحانی اصلاً تمایل ندارد که از ساختار سیاسی کشور ترد و یا حذف شود!

روحانی به وضعیت پیشینیان خود نگاه کرده است. مرحوم هاشمی تا روز وفات مورد وثوق بسیاری نبود. خاتمی پس از خطای فاحش سیاسی در فتنه 88 ترد شد و احمدی نژاد با طعنه هر دو جریان مواجه شده است. از این رو میدان برای او خالی است. چرا خود را اسیر چالش ها کند؟ او دوست دارد بازیگر میان میدان باشد تا قهرمان بازنشسته میان سکوها!

این روزها روحانی دیگر آن شیخ دیپلمات نیست؛ ردای بلند تر و بزرگ تری به تن کرده است. او رییس جمهوری است که می خواهد بعد از سال 1400 هم سیاست ورز بماند؛پس چرا خود را با ساختارها گلاویز کند و چرا خود را با چالش های مواجه نماید که پیش از او سه رییس جمهور را به حاشیه برده است؟

روحانی راهنمای چپ زده اما گردش به راست کرد. او به جریان راست بیش از پیش نیز متمایل خواهد شد. از این رو باید گفت که هیچ گاه انتظارات اصلاح طلبان برآورده نخواهد شد. او اکنون یک مرد 23 میلیونی است!

شاید او این شعار را داشته باشد که «محافظه کار باش اما زنده بمان»